स्मार्ट सिटी म्हणजे काय
पहिला प्रश्न आहे कि स्मार्ट सिटीचा अर्थ काय आहे? याचे उत्तर असे आहे कि याचे कोणतेही जागतिक स्तरावर मान्य असे उत्तर नाही. विविध लोकांना याचे वेगवेगळे अर्थ अभिप्रेत आहेत. त्यामुळे शहरा-शहरानुसार आणि देश-देशानुसार, तेथील विकासाच्या पातळीनुसार, त्यांच्या परिवर्तन आणि सुधारणा स्वीकारायच्या मनोवृत्तीनुसार आणि लोकांच्या आशा-आकांक्षानुसार याची संकल्पना बदलत राहते. अगदी भारतात सुद्धा, स्मार्ट सिटीची व्याख्या करण्याची कोणतीही एक पद्धत नाही.
या प्रकारच्या अभियानातील शहरांचे मार्गदर्शन करण्यासाठी काही व्याख्यांची मर्यादा निश्चिती करणे आवश्यक असते. कोणत्याही शहरी रहिवाशाच्या कल्पनेनुसार स्मार्ट सिटीच्या संकल्पना चित्रामध्ये तिच्या किंवा त्याच्या आशा-आकांक्षांना प्रतिबिंबित करणाऱ्या पायाभूत सुविधा व सेवा यांचा समावेश असतो. शहरी भागातील नागरिकांच्या गरजा आणि आशा-आकांक्षांना लक्षात घेऊन नगर नियोजनकार हे संपूर्ण शहराची नागरी-परिसंस्थेचा विकास करण्याचे ध्येय समोर ठेऊन शहरांचा एकात्मिक विकास करण्साठी काम करतात. त्यासाठी हे नियोजनकार शहरांमध्ये संस्थात्मक, भौतिक, सामाजिक व आर्थिक पायाभूत सुविधांचा विकास हे प्रमुख स्तंभाचा विकास करण्याकडे लक्ष देतात.
